next up previous contents
Next: Co to prędkość fazowa Up: Optyka, fale EM Previous: Jak działa mikrofalówka?   Spis rzeczy

Jakie są zakresy promieniowania ultrafioletowego i jaki jest ich wpływ na życie?

From: POKREC <wywal_to_fizyczny@kki.net.pl>

UVA to promieniowanie bliskie, do jakichś $350nm$ (o dużym zasięgu podskórnym, ale o niewielkiej jeszcze relatywnie ,,zjadliwości''). Typowe źródła - swietlówki do testowania banknotow.

UVB to to pośrednie $250\div 350nm$ (wściekle zabójcze dla bakterii, dla komórek ludzkich też - troszkę gorzej penetruje, ale za to jest bardziej ,,zjadliwe''). Typowe źródło - lampa rtęciowa z kwarcową bańką. Używane do dezynfekcji sal operacyjnych. Najbardziej niebezpieczne.

UVC to to, krótsze od $250nm$ aż do próżniowego (granica ok. $180nm$) - mniej niebezpieczne dla zdrowia niz UVB ze względu na słaby zasięg w skórze. Zródło typowe - lampa deuterowa.

[...]

Te świetlówki w solarium to są chyba niestety tzw. kwarcówki, czyli lampy rtęciowe (każda świetlówka to lampa rtęciowa, tylko te zwyczajne maja szklane bańki pochłaniające całkowicie rtęciowy UV oraz luminofor od środka konwertujący to UV na promieniowanie widzialne). Dają promieniowanie o długości fali (o ile pamiętam) $257nm$ (najsilniejsza linia rtęci) i niestety to już jest UVB. Ma to zaletę, że szybko opala (to jasne) ale i głęboko wnika, uszkadzając głębsze warstwy skóry. W przypadku plaży i Słoneczka mamy najwięcej UVA, troszkę UVB i UVC (ozon!). To powoduje, że proces opalania jest wolniejszy i płytszy.

Generalnie opalanie się jest szkodliwe - w zupełności wystarczy nam tyle swiatła słonecznego, ile łapiemy przez odsłoniete czesci skóry przy normalnym ubieraniu sie. Opalenizna wbrew pozorom nie jest objawem zdrowia, tylko objawem walki skóry z wnikającym w nią mutagennym promieniowaniem UV (melanina - barwnik skory ten, który powoduje kolor opalenizny, pochłania UV). Generalnie każde promieniowanie UV jest szkodliwe głównie ze względu na to, że potrafi dokonywac mutacji genetycznych w komórkach skóry (rak czerniak jest uleczalny w niewielkim procencie!), zmętniać soczewki oka (katarakta), degenerowac siatkówkę (ślepota) oraz zabijać komórki spojówek - stąd objawy zapalenia spojówek u spawaczy, pracujących bez zabezpieczenia oczu. Łuk elektryczny jest dosyć silnym źródłem UV.

Szkodliwosc UV o tym samym natężeniu od najzjadliwszych szereguje się: UVB, UVC, UVA. Na szczęście to promieniowanie jest intensywnie pochłaniane (tym intensywniej, im krótsze fale) przez większość materiałów, nawet przezroczystych, wiec nie ma problemu z ochroną.

Przy pracującej lampie deuterowej ($200nm$) w powietrzu w labie tworzy się taka ilość ozonu, że co wrażliwszych głowy zaczynają boleć... UV pochłaniany jest w powietrzu głównie przez tlen (tworzenie i rozpad ozonu). Jesli chce się pracować z UV dalekim i wymagane są długie drogi optyczne, to można stosować ,,rękawy'' wypełnione azotem, który pochłania UV znacznie słabiej, niż powietrze.


next up previous contents
Next: Co to prędkość fazowa Up: Optyka, fale EM Previous: Jak działa mikrofalówka?   Spis rzeczy